ترخینه چیست، چه طور تهیه می‌شود و چه فوایدی دارد؟

ترخینه چیست؟

در پاسخ به سوال ترخینه چیست می‌گوییم ترخینه یک غذای نیمه آماده کهن ایرانی است. و روی نیمه آماده بودن و کهن بودن آن تاکید می‌کنیم. ترخینه در مناطق مختلفی از کشور تولید و مصرف می‌شده است. ترخینه پایه گندم و دوغ دارد و با طعم دهنده‌هایی بسته به سلیقه و طبق مناطق مختلف خوش طعم و عطر می شود.

• 
  ترخینه
  ۶۷۰،۰۰۰ ریال ریال
  مشاهده محصول

طرز تهیه ترخینه خشک

این محصول مقوی از هم‌نشینی و خیساندن و یا پختن چند ساعته‌ی گندم نیم‌کوفته با دوغ و‌ شیر تخمیر شده یا آب‌انار و آب‌غوره، با كمي تفاوت بسته به ذایقه‌ی محلي، به حالتی نیمه جامد و کته‌مانند تبدیل می‌شود و گاهی ادویه‌هایی هم مثل زردچوبه و پونه و یا سبزی‌های محلی چاشنی آن می‌شود تا حالش را عوض کنند. اما اینکه راز برخی چاشنی‌های محلی ترخینه چیست، هنوز نمی‌دانیم.

اهالی ترخینه‌پز، خمیر به دست آمده از گندم را با دست شکل می‌دهند و بعد آن را روی پارچه‌ای مخصوص‌ و یا روی فرشی از برگ‌های پونه زیر نور آفتاب و در معرض هوا خشک می‌کنند که نتیجه اش می‌شود ترخینه.

در گویش‌های مختلف نام ترخینه چیست؟

در گویش محلی استان‌های لرستان،کردستان، ایلام، کرمانشاه، همدان و مرکزی، به این محصول دوینه، ترخنه، ترینه، ته‌رخینه، ته‌رخنه و ته‌رخوانه و کشگینه هم می‌گویند و بیشتر برای سوروسات روزهای سرد و طولانی زمستان‌شان آن را تدارک می‌بینند که سرما را از تن‌شان بیرون کند. 

تاریخچه ترخینه و آش ترخینه چیست؟

این محصول، سابقه‌ کهنی هم دارد؛ از همان زمان که در قرن یازده، زمخشری، زبان‌شناس و ادیب برجسته، اولین بار از ترخینه در لغت‌نامه‌اش نوشت، می‌فهمیم که ترخینه‌خوری ایرانیان قرن‌ها است که خواستار دارد و سادگی‌اش همان چیزی است که از مد نیفتاده و همیشه مورد پسند است.

نادرمیرزا، از نوادگان فرهیخته‌ قاجار، در کتابش می‌نویسد: «این ترخینه از گندم گیرند، و پارچه‌ای از آن به آفتاب بخشکانند، به جوال و انبان ریزند. هرگاه خواهند به آب گرم اندازند گشوده گردد. به آش‌ها ریزند و خورند. بزرگ است ایزد دانا و یکتا که بر همه مهر دارد.»

در پس این محصول باارزش باور و آدابی وجود دارد که تهیه‌ی آن را معنادارتر می‌کند.

در گذشته بعضی آشپزانِ ترخینه به رسم سنت، گاهی از خمیر آن مجسمه‌هایی به شکل شبان و نگهبان درست می‌کردند که به باورشان محافظی برای این ذخیره‌ی مقوی بوده و از نزدیک شدن حیوانات به آن جلوگیری می‌کرده است.

رسم جالب دیگرشان در زمان تهیه‌ ترخینه و شکل دادن و قالب‌بندی آن، آواز خواندن، رقصیدن و پایکوبی کردن بوده که نوعی قدردانی و شکرگزاری از برکت آن است، رسمی که امیدواریم هنوز هم خبری از آن باشد.

در افواه گاهی گفته می‌شود که آش ترخینه برای سرماخوردگی مفید است. البته هر چیزی که به تقویت ایمنی بدن کمک کند، می‌تواند ضد سرماخوردگی باشد. اما آنچه قطعا مشخص است، آش ترخینه یک سور ساده و خودمانی است. طرز تهیه آش ترخینه را در مجله غذا و نوشیدنی ساوا بخوانید.

تفاوت انواع ترخینه ساوا چیست؟

فروشگاه محصولات محلی ساوا ترخینه محلی اعلی را در دو بسته بندی شیشه‌ای و پاکتی (با حجم بیشتر) ارائه می‌کند. برای مشاهده و خرید ترخینه به پیشخوان محصولات ساوا مراجعه کنید.